Kübra KÖKLÜ
Milli Eğitim Bakanlığı’nın resmi sitesinde mesleki eğitim merkezlerine ilişkin güncel istatistikler yayımlandı. Bu istatistiklere göre, Milli Eğitim Bakanlığı’nca mesleki eğitim merkezlerine kayıtlı öğrenci sayısı, 159 binden 502 bine çıkarıldı. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı, yıl sonuna kadar 1 milyon öğrenci hedefinin yüzde 50’sini beş ayda gerçekleştirdiğini duyurdu. Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi ve Akdeniz Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Taner Akpınar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın yürüttüğü mesleki eğitim merkezlerinde kayıtlı öğrencilerin ‘çocuk işçi’ olarak çalıştırıldıklarını anlattı. Akpınar, durumuMedyaport.net’e anlattı.
YOKSUL ÇOCUKLAR ‘ÇOCUK İŞÇİ’ YAPILIYOR
Doç. Dr. Taner Akpınar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın, yoksul çocukları küçük işletmelerin hizmetine iş gücü kaynağı olarak sunduğuna dikkat çekti. “Devlet, ‘mesleki eğitim’ adı altında çocuk işçi sayısını gün geçtikçe artırıyor” diyen Akpınar, “Mesleki eğitim merkezleri”nin çırakların gittiği merkezler olduğunu söyledi. Bu merkezlerle devletin, “yoksul çocukları küçük işletmelerin hizmetine iş gücü kaynağı olarak sunduğuna” dikkat çeken Akpınar, “Bu merkeze kayıtlı olanlar sigortalıdır. Ancak iş kazası ve meslek hastalığı kapsamında sigortalılardır. Yani kısa vadeli sigortalıdır. Çıraklık döneminin emekliliğe bir gün bile katkısı yoktur. Cumhurbaşkanı kararı ile 5 Ocak 2022 tarihli resmi gazetede, mesleki eğitim adı altında çalıştırılan öğrencilere ödenecek ücretin 5 yıl boyunca işsizlik sigortasından ödeneceği açıklandı. İşverenler zaten çok az olan bu ücretten de bu sayede kurtulmuş oldu” dedi.
‘VERİLERDE BÜYÜK TUTARSIZLIKLAR VAR’
Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1 milyon öğrenciyi çocuk işçi yapacağına işaret eden Akpınar, “1 milyon çocuk işçi” hedefinin korkunçluğuna dikkat çekti. “Bu hedef çok korkunç” diyen Akpınar, bu konuda açıklanmayan çok konu olduğunu ve mesleki eğitim merkezlerine katılan çocukların kaçının kalıcı işe sahip olduğunun devlet tarafından açıklanmadığını da ifade etti. “Bu çocukların kaçı bu mesleği öğrendi ve çıraklık sonrası o işi yapmaya devam etti?” diye soran Akpınar, “Mesleki eğitim merkezinin iki boyutu var. Birincisi, Devlet, çocukları ve gençleri, ucuz iş gücü kaynağı olarak kullanarak sermaye çevrelerinin kullanımına sunuyor. İkincisi ise çocukları ve gençleri bu sisteme kaydederse onları işsizlik hesabından düşüyor” değerlendirmesini yaptı.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın Türkiye’de kayıtlı olan çıraklara ilişkin istatistiklerinin tutarsız olduğuna da vurgu yapan Akpınar, “MEB’in istatistikleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açıkladığı veriler arasında tutarsızlıklar var. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun istatistiklerine göre, Türkiye’de 400 bin yakın çırak var. O zaman MEB’in verilerine göre, 156 binden nasıl 502 bine çıktı. Zaten 400 bine yakındı” dedi
‘KÜÇÜK İŞLETMELER KİMİ İSTERSE O PARTİ İKTİDARA GELİR’
Mesleki eğitim merkezlerine “çocuk işçi merkezi” demenin daha doğru olacağının altını çizen Akpınar, şunları söyledi: “Türkiye’de küçük işletmecilerin talepleri her zaman dikkate alınır. Küçük işletmelerin sayısı çoktur. Küçük işletmeler hangi siyasi partiye teveccüh ederse, o siyasi parti iktidara gelir. Küçük işletmeler kimden desteğini çekerse o da gider. Türkiye tarihi boyunca iktidar olan tüm partiler küçük işletmelerin taleplerine hiçbir zaman karşı koyamadılar. Çocuk işçi, küçük işletmelerin talebidir. Ve devlet de yıllardır, meslek eğitim sistemi ile küçük işletmelerin talebini yerine getiriyor.”
GÜNDE 10 SAATİ AŞAN SÖMÜRÜ
“’Mesleki eğitim 10 saat sürer mi?” diye soran Akpınar deneyimlerini şöyle anlattı: “Çıraklarla ilgili araştırma yaptığımda, sanayi sitelerine gittim. Orada çıraklarla ve işverenlerle görüştüm. Çocuklar, mesleki eğitim merkezine bir gün gidebildiklerini söyledi. Haftanın diğer günlerinde ise iş yerlerinde çalışıyorlar. Ne yazık ki 10 saatin altında çalışan çocuk işçi görmedim. Böyle bir eğitim olabilir mi? Mesleki eğitim 10 saat sürer mi? Görüştüğüm çırak çocuk işçiler, mesleki eğitim merkezine dinlenmeye ve uyumaya gittiklerini söyledi. Merkezde anlatılan dersleri çok yorgun oldukları için dinleyemediklerini anlattılar. Bu ders ‘bizim için bir dinlenme fırsatı’ dediler. Burası mesleki eğitim merkezi mi yoksa çocuk işçiliği için istihdam merkezi mi?.”
Çırakların haftada bir gün mesleki eğitim merkezine gitme zorunluluğunun olduğunu belirten Akpınar, şunları söyledi: “Ancak yasada işverenlerin lehine bir seçenek var. Eğer işler yoğunsa işverenin, çocuk işçiyi ayda 8 kere gitme zorunluluğu olduğu derse göndermeme hakkı var. Ne zaman işverenin işleri azalır, o zaman çocuk işçi geri kaldığı dersleri sıkıştırılmış bir programla alır. Burada öncelikli olan eğitim değil, işverenin işidir. Hatta yasada işverene, ‘çocuk işçiyi hiç mesleki eğitime gönderme, merkezdeki öğretmenler çocuk işçilerin çalıştıkları iş yerlerine gitsin’ diyor. Çocuk işçi, eğitime iş yoğun diye gidemiyorsa, yanına gelen öğretmenler ona nasıl ders anlatacak. Koşullar uygun mu? Çocuk, çalışmaya devam ederken, dersi nasıl öğrenecek?”
